"Μόνο ό,τι κερδίζεται με κόπο έχει αξία"

Αφορμή για το άρθρο αυτό στάθηκε μία κουβέντα δύο μαμάδων την οποία άκουσα τελευταία. Είχαν μεγάλη αγωνία η μια για το πώς θα τα πάει ο γιος της στο διαγώνισμα της Φυσικής την οποία είχαν διαβάσει "μαζί" και η άλλη μητέρα, αν θα τα καταφέρει η κόρη της στο μάθημα των Αρχαίων που έδινε στη Φιλοσοφική Σχολή για να αποκτήσει το πτυχίο της. Η τελευταία κυρία μάλιστα δήλωνε πως διάβαζε μαζί με την κόρη της ένα ολόκληρο εξάμηνο. Φυσικά, δεν ήταν η πρώτη φορά που άκουγα κάτι ανάλογο. Ωστόσο, αυτή τη φορά με προβλημάτισε περισσότερο. Το α΄πληθυντικό πρόσωπο χρησιμοποιείται για να δείξει συλλογικότητα, συλλογική ευθύνη και είναι σαφές πως οι εν λόγω μαμάδες δεν επιτρέπουν στα παιδιά τους να αναλάβουν την ευθύνη. Αναρωτήθηκα λοιπόν, τι μπορεί να σημαίνει όλο αυτό για τις ίδιες τις μητέρες αλλά και τα προβλήματα που μπορεί να επιφέρει στη στάση του παιδιού απέναντι στη ζωή, απέναντι στις υποχρεώσεις του, την αυτονομία του και τη διάθεσή του να αγωνιστεί για να προχωρήσει στη ζωή του.

Αναμφίβολα, τόσο τα παιδιά όσο και οι έφηβοι χρειάζονται την ενθάρρυνση για να αναλάβουν δράση. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως χρειάζεται να κάνουμε κάτι στη δική τους θέση όπως για παράδειγμα τις εργασίες τους, τις ασκήσεις για το σχολείο, το πανεπιστήμιο και ούτω καθεξής. Στόχος τόσο των γονιών όσο και των δασκάλων θα έπρεπε να είναι η δημιουργία αυτόνομων και αυθύπαρκτων προσωπικοτήτων. Στόχος θα έπρεπε να είναι η δημιουργία ανθρώπων που αγωνίζονται για να δημιουργήσουν, να προχωρήσουν να πετάξουν με τα δικά τους "φτερά". Αναλαμβάνοντας να κάνουμε όσα αναλογούν στα παιδιά και στους εφήβους, δίνοντας τους εύκολα και αφειδώλευτα τους βαθμούς στο σχολείο, προσπαθώντας να τους απαλλάξουμε από την ευθύνη και την εργασία καταφέρνουμε να δημιουργήσουμε ή να υπερθεματίσουμε το μοντέλο των "εραστών της ήσσονος προσπάθειας".

Για να αποφύγουμε την κατάσταση αυτή χρειάζεται να τους παροτρύνουμε να καταβάλλουν  πραγματική προσπάθεια και να εργάζονται σκληρά. Όταν αποκτάμε  τα πράγματα εύκολα, δεν μας νοιάζει, δεν τα εκτιμάμε. Αντίθετα, όταν κάτι κερδίζεται με κόπο έχει αξία. Τότε και μόνον τότε παιδιά και έφηβοι νιώθουν χαρά, πληρότητα, κινητοποιούνται , θέλουν να πάνε παρακάτω. Ας τους δώσουμε αυτή την ευκαιρία, ας τους μεταλαμπαδεύσουμε την αγάπη για την προσπάθεια. Ας τους αφήσουμε την εξής παρακαταθήκη:

«Μόνο ό,τι έχετε αποκτήσει με κόπο έχει αξία».

Διαφωτιστικό για την περίπτωσή μας είναι το παρακάτω παραμύθι από την Ανατολή.....

Παραμύθι της Ανατολής

Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένας νεαρός Κινέζος αγρότης που ήθελε να μάθει πολεμικές τέχνες με οποιοδήποτε κόστος. Δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να πληρώσει τους δασκάλους σε μια μεγάλη πόλη, ούτε μπορούσε να πάει σε ένα δημόσιο σχολείο, καθώς αυτού του είδους η εκπαίδευση ήταν αποκλειστικά για την αριστοκρατία. Ωστόσο, άκουσε ότι ένας μεγάλος δάσκαλος είχε αποσυρθεί στο δάσος στην κορυφή του λόφου. Ο νεαρός αποφάσισε να πάει και να του ζητήσει να τον δεχτεί ως μαθητή.

Ο δάσκαλος ήταν πράγματι πρόθυμος να δεχτεί ορισμένους μαθητές, εφόσον  βέβαια τους συμπαθούσε. Έτσι ο νεαρός ξεκίνησε νωρίς ένα πρωί και, αφού περπάτησε για έξι ώρες μέσα στο πυκνό δάσος, κατάφερε να φτάσει στο μέρος όπου ο δάσκαλος είχε αποσυρθεί. Ήταν ένα υπέροχο μέρος το οποίο το διέσχιζε ένα ποτάμι που σχημάτιζε έναν καταρράκτη και ο αέρας έφερνε υπέροχα αρώματα. Όταν έφτασε, είδε τον δάσκαλο  να κοιμάται γαλήνια δίπλα στο νερό. Ο νεαρός αγρότης κάθισε και περίμενε υπομονετικά. Περίπου τρεις ώρες αργότερα, ο δάσκαλος ξύπνησε και τεντώθηκε. Άκουσε το αίτημα του νεαρού και απάντησε:«Θα μπορούσε να γίνει αυτό που μου ζητάς αλλά αυτή τη στιγμή είμαι πολύ κουρασμένος, πρέπει να κοιμηθώ. Έλα ξανά αύριο».

  Ο νεαρός έφυγε, χαρούμενος και θυμωμένος ταυτόχρονα. Ο θυμός του  τον έκανε να περπατάει πιο γρήγορα.Και έτσι έφτασε στο σπίτι του σε λιγότερο από πέντε ώρες. Μόλις έφτασε στο σπίτι έπρεπε να δουλέψει ξανά στα χωράφια, γιατί είχε παραμελήσει όλες τις δουλειές του, για να πάει να βρει τον δάσκαλο. Έτσι, πήγε για ύπνο πολύ αργά. Υποθέτοντας ότι είχε πάει στο σπίτι του δασκάλου  ακατάλληλη  ώρα την προηγούμενη ημέρα, ο νεαρός αγρότης «οργανώθηκε» διαφορετικά και έφυγε -να βρει τον δάσκαλο- νωρίτερα την επόμενη ημέρα.

Καθώς είχε καθυστερήσει από τις εργασίες στα χωράφια, έπρεπε να περπατήσει πιο γρήγορα για να φτάσει την ώρα την οποία είχε επιλέξει να φτάσει. Έτσι διέσχισε το δάσος, πήδηξε πάνω από χαντάκια, γρατζουνίστηκε σε αγκάθια και βάτα, αλλά κατάφερε να φτάσει την καθορισμένη ώρα. Για άλλη μια φορά, ο δάσκαλος κοιμόταν. Περίπου μια ώρα αργότερα ξύπνησε, τεντώθηκε για πολλή ώρα και αφού κοίταξε τον νεαρό κατευθείαν στα μάτια  του είπε: "Πρέπει να ξεκουραστώ", έλα ξανά αύριο.

Ο νεαρός ήταν πολύ θυμωμένος. Σχεδόν έτρεξε στο σπίτι του, πηδώντας πάνω από χαντάκια και αποφεύγοντας αγκαθωτές βάτους, έτσι ώστε κατάφερε να φτάσει στο σπίτι του σε λιγότερο από τέσσερις ώρες. Μόλις έφτασε στο σπίτι, τελείωσε όλες τις εργασίες που δεν είχε  τελειώσει το πρωί, αλλά σκέφτηκε ότι, αν ήθελε να πετύχει να βρει τον δάσκαλο ξύπνιο, θα έπρεπε να φτάσει ακόμη νωρίτερα.

Την επόμενη μέρα, λοιπόν, ξύπνησε πριν ξημερώσει και έτρεξε -γιατί ήξερε ότι έπρεπε να επιστρέψει εγκαίρως  στο σπίτι για να κάνει όλες τις δουλειές του- κατόρθωσε να φτάσει  στο σπίτι του δασκάλου λίγο μετά την ανατολή του ηλίου, αλλά για άλλη μια φορά ο δάσκαλος κοιμόταν. Περίπου μισή ώρα αργότερα, ο κύριος ξύπνησε και του είπε καθώς τεντωνόταν: «Με συγχωρείς, αλλά πρέπει να κοιμηθώ", έλα αύριο. Ο νεαρός έγινε έξαλλος και έφυγε τρέχοντας  ακόμα πιο γρήγορα, αποφεύγοντας αγκαθωτές βάτους και πηδώντας χαντάκια για να ξανασταθεί στα πόδια του.

Αυτό συνεχίστηκε για περισσότερους από έξι μήνες. Κάθε μέρα, ο νεαρός προσπαθούσε να φτάσει εγκαίρως για να βρει τον δάσκαλο ξύπνιο  αλλά πάντα έβρισκε τον δάσκαλο να κοιμάται.Και κάθε φορά, έπρεπε να γυρίσει πίσω στο σπίτι του και την επόμενη μέρα να κάνει το ίδιο δρομολόγιο.  Μέχρι τώρα, το αγόρι ήξερε το δρόμο τόσο καλά που τρέχοντας και πηδώντας πάνω από χαντάκια, αποφεύγοντας τα αγκάθια, επέστρεφε από το σπίτι του δασκάλου  σε λίγο περισσότερο από μια ώρα. Και στην πραγματικότητα, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ήταν σε θέση να πηγαίνει στο σπίτι του δασκάλου, να εργάζεται στα χωράφια και να φροντίζει τους ηλικιωμένους γονείς του.

Μια μέρα, έφτασε στο σπίτι του δασκάλου και προς μεγάλη του έκπληξη τον βρήκε ξύπνιο, να κάθεται και να τον περιμένει. Ο δάσκαλος, με ένα ευγενικό χαμόγελο στα χείλη του, του είπε:

"Τώρα μπορούμε να αρχίσουμε να δουλεύουμε μαζί, γιατί έχεις ήδη μάθει περισσότερα από τα μισά από αυτά που θα σε διδάξω".

Ένα άρθρο για γονείς, για δασκάλους και για οποιονδήποτε άλλο εμπλέκεται στην εκπαίδευση των παιδιών και των εφήβων